De traditionele geschiedenis die in veel Westerse scholen wordt onderwezen, bestrijkt een periode van ongeveer 5 tot 6000 jaar, vanaf het heden tot de opkomst van de eerste beschavingen in Mesopotamië en de Vruchtbare Sikkel in het Nabije Oosten. In die tijd werden belangrijke zaken uitgevonden, zoals het schrift, bestuur en politiek, wetten en belastingen, militaire operaties en andere dingen die we vandaag de dag nog steeds gebruiken.

Maar er is ook nog een ander deel van de geschiedenis, dat we “prehistorie” of “voorgeschiedenis” noemen. Dit is de tijd vóór de opkomst van geschreven geschiedenis. We weten heel wat over deze periode door middel van fossielen en archeologische vondsten. Onze voorouders, met de homo sapiens, begonnen zich ongeveer 300.000 jaar geleden te ontwikkelen in Afrika. Dit betekent dat de geschiedenis die we kennen met geschreven teksten slechts ongeveer 2% van de totale geschiedenis van de mensheid beslaat.

Dus wat deden onze voorouders in de overige 98% van de tijd, tussen 300.000 en 4000 v.Chr.? En wat gebeurde er zelfs vóór 300.000 jaar geleden? Hadden we toen al voorouders? Hoe ver terug in de tijd kunnen we kijken? Vanaf wanneer beginnen ze gelijkenissen met ons te vertonen?

En niet alleen dat, laten we ook eens nadenken over het leven zelf. Hoe lang is er al leven op aarde? En welk soort leven is dat? Is er misschien ook elders leven? We zijn een onderdeel van het aardse leven.

En die aarde zelf, de enige plek waar we tot nu toe wonen. Hoe is de ze ontstaan? Was er iets voordat de aarde bestond?
En wat dachten we van de maan, planeten, zon, sterren, sterrenstelsels en het hele universum? Wat zijn ze en hoe zijn ze ontstaan?

De laatste drie decennia is de aandacht voor de wetenschappelijke benadering van deze vragen geëxplodeerd en komen eeuwenoude zekerheden steeds meer op de helling te staan.

Geven de talloze scheppingsverhalen een antwoord of moeten we verder kijken? Hoe zijn wij hier terechtgekomen? Wat is eigenlijk het doel van ons leven, dat tot nu toe nergens anders in het universum is gevonden?

Deze website nodigt je uit om over al deze vragen na te denken.

De meeste mensen vinden onze soort belangrijk en resultaat van een goddelijke scheppingsdaad. Maar zijn wij echt zo uitzonderlijk?

Ons DNA is niet anders dan dat van alle andere levende wezens die de laatste vier miljard of vierduizend miljoen jaar geleefd heeft. Ook het codesysteem dat in het DNA gebruikt wordt is universeel: de vier codeletters die samen het DNA vormen (A, C, T en G) zijn dezelfde in alles wat leeft, van bacteriën, dieren, bloemen en bomen tot vogels, grassen, voorhistorische dino’s enz. De manier waarop ze worden gerangschikt en vertaald naar de eiwitmoleculen die in een levend wezen het uitvoerende werk doen, is bij allen eveneens gelijk. Dat het leven geordend is in losse cellen is ook universeel. Deze ontelbare cellen halen energie uit de rest van het universum door middel van een proces dat even algemeen voorkomt.

Zo zijn reeds drie van de vier pijlers van het leven geduid: genetica, celtheorie en chemiosmose of cellulair metabolisme, waarmee cellen energie uit hun ogeving halen om zichzelf in stad te houden. De vierde pijler is dan evolutie door natuurlijke selectie. Samen bewijzen deze vier verbonden gegevens het feit dat alle leven op aarde via een gemeenschappelijke voorouder (LUCA = Last Universal Common Ancestor) aan elkaar verwant is.

Het probleem voor ons mensen is dat evolutie enorm traag verloopt. Met onze gemiddeld gehaalde leeftijd van een kleine eeuw zijn de tijdschalen die de wetenschappers gebruiken totaal onbevattelijk. De aarde heeft het grootste deel van haar bestaan als gastheer voor het leven gezorgd en onze soort haalt nu een goede drieduizend eeuwen. Gedurende die voor ons enorme tijd zijn we toch grotendeels onveranderd gebleven. We konden fysiek toen al praten en onze hersenen waren ongeveer even groot. Een ‘opgefriste, homo sapiens in huidige klederdracht en met een knipbeurt zou niet echt opvallen in het huidige straatbeeld.

De tijdschalen die de wetenschappers gebruiken zijn dan ook totaal onbevattelijk voor ons. Het is een van de valkuilen die ons verhinderen om de evolutie te begrijpen. Immers het leven start ca. 3,5 miljard of 3500 miljoen jaren geleden op onze planeet. De aarde en het zonnestelsel zijn 4,6 miljard oud. Begin dat verleden maar in te delen. ‘Onze’ Oudheid of Middeleeuwen of Moderne Tijd bevatten een paar duizend of enkele honderden jaren…  De indeling van de archeologen gaat over duizenden, miljoenen en zelfs miljarden jaren. Hallo iemand een voorstel?

Nemen we de evolutie van de aarde en het leven op onze planeet. De archeologen hebben dat enorme verleden op hun manier ingedeeld. Zij werken met totaal nieuwe termen zoals op deze afbeelding met Eonen. De indeling berust op 4 Eonen. (Eonen zijn de grootste tijdperken waarin de geschiedenis van de aarde ingedeeld wordt). Een Eon zelf wordt opgesplitst in Era’s en deze verder in Periodes…

Eén van de grondleggers van deze benadering is de Amerikaanse historicus David Christian (geboren in 1946). Hij begon in 1989 lezingen te geven over “Big History”. Hij beschouwt geschiedenis als integraal onderdeel van de geschiedenis van de natuur. Hij combineert disciplines zoals kosmologie, geologie, archeologie, evolutionaire biologie en traditionele geschiedenis in zijn werk.

Big History probeert een geïntegreerd beeld te geven van de geschiedenis van het universum, onze zon en aarde, het leven en de mensheid. Het probeert ook een verband te leggen tussen het verleden, het heden en de toekomst.

Deze “totale geschiedenis” maakt gebruik van wetenschappelijke methoden en bewijsmateriaal om de geschiedenis van de Kosmos, de Aarde, het Leven en de Mens (KALM) te begrijpen. Het probeert terug te gaan in de tijd tot ongeveer 13,8 miljard jaar geleden (de tijd van de oerknal of nog langer geleden). Het is als het ware een “totale geschiedenis” van alles wat was, is en zal zijn.